اعتصاب ها، به عنوان یکی از ابزارهای اعتراض صنفی، سال هاست که در کشورهای مختلف برای بیان مطالبات کارگری، صنفی و معیشتی به کار میروند. در ایران، به ویژه در دهه اخیر، شاهد رشد تدریجی و هدفمندتر این نوع اعتراض ها بوده ایم.

اعتصاب کامیون داران در سال 1404، یکی از مهمترین و سازمان یافته ترین حرکت های صنفی اخیر بوده که ابعاد اقتصادی، اجتماعی و لجستیکی گسترده ای داشت.

ریشه های اعتصاب کامیون داران در سال 1404

کامیونداران به عنوان یکی از ارکان حیاتی زنجیره تامین کشور، با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم میکنند. اعتصاب های اخیر نه ناگهانی، بلکه نتیجه انباشته شدن چندین سال مطالبات و نارضایتی ها بوده است. از جمله دلایل اصلی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

. افزایش شدید هزینه های نگهداری و قطعات یدکی

. قیمت بالای لاستیک، روغن و سوخت آزاد

. نرخ پایین کرایه حمل و عدم تناسب آن با تورم عمومی

. ضعف در بیمه های اجتماعی و بازنشستگی رانندگان

. بی ثباتی اقتصادی و نوسانات نرخ ارز

ویژگی های اعتصاب 1404: تفاوت ها با گذشته

اعتصاب کامیونداران در 1404 نسبت به اعتصاب های مشابه در سال های 1397 و 1399، چند ویژگی مهم داشت:

1. سازمان یافتگی بیشتر: با شکل گیری گروه های مجازی و اتحادیه های ملی، اطلاع رسانی و هماهنگی اعتصاب ها هدفمندتر و منسجم تر شد.

2. طرح مطالبات مشخص و حرفه ای تر: دیگر تنها شکایت از وضعیت عمومی نبود، بلکه فهرستی از درخواست های قابل اجرا مثل تعیین نرخ کف کرایه، سهمیه لاستیک و تسهیلات بیمه ای مطرح شد.

3. میزان اثرگذاری بالا: توقف بارگیری در بنادر، گمرکات و شهرک های صنعتی باعث شد مسئولان خیلی زود پای میز مذاکره حاضر شوند.

پیامدهای اقتصادی و اجتماعی اعتصاب

اعتصاب ها، به خصوص در بخش حمل و نقل جاده ای، تاثیر مستقیم بر زنجیره تامین کالا در کشور دارند. در اعتصاب اخیر، برخی پیامدهای قابل مشاهده عبارت بودند از:

. افزایش مقطعی کرایه حمل در برخی مسیر ها

. تاخیر در تحویل کالا ها، به ویژه کالاهای اساسی و صادراتی

. افزایش فشار رسانه ای به نهادهای مسئول برای پاسخگویی

. همبستگی بیشتر صنف کامیونداران در سراسر کشور

آینده اعتصاب ها در ایران: آیا تغییر در راه است؟

با توجه به الگوهای جدید اعتراضی، انتظار میرود در آینده شاهد موارد زیر باشیم:

. سازمان یافتگی بیشتر صنف ها و تشکیل نهادهای نمایندگی مستقل تر

. افزایش نقش فضای مجازی در برنامه ریزی و رسانه ای کردن مطالبات

. تغییر شیوه برخورد نهادهای دولتی از انکار و تهدید، به گفت و گو و مذاکره

. قانون مند شدن مکانیسم های اعتراض صنفی در قالب تعیین کانال های رسمی طرح مطالبات

جمع بندی

اعتصاب کامیونداران در سال 1404 تنها یک واکنش به گرانی لاستیک یا پایین بودن کرایه حمل نبود؛ بلکه نمادی از دگرگونی فرهنگی در شیوه پیگیری مطالبات صنفی در ایران است. اگرچه اعتصاب ها ممکن است برای مدتی باعث اختلال در جریان عادی تجارت و حمل و نقل شوند، اما در دراز مدت میتوانند به بهبود وضعیت معیشتی و حرفه ای رانندگان و فعالان این حوزه منجر شوند.

برقراری گفت و گوی مداوم میان دولت، نهادهای صنفی، و شرکت های خصوصی (مانند تولیدکنندگان کامیون و قطعات یدکی)، تنها راه پایدار برای جلوگیری از تکرار بحران هاست.